Nguồn cội nếp sống của người Hà Nội

Nếp sống người Hà Nội được diễn đạt rõ qua bữa cơm hàng ngày Đẹp từ lời ăn tiếng nói Trước năm 1954, người Hà Nội hầu như sống quây quần trong một mái nhà, hình thành nên những gia đình “tam đại đồng đường” hay “tứ đại đồng đường”. Người ông, hay người bà nắm vai trò quan trọng trong việc răn dạy, giáo dục con cháu. Người Hà Nội coi trọng tôn ti thứ tự, “kính trên nhường dưới” và điều này được trình bày rõ ràng trong bữa cơm hàng ngày. Vị trí ngồi quanh mâm cũng rất được tôn trọng, trong đó, người đàn bà, có thể là mẹ, là chị luôn ngồi đầu nồi. Khi xới cơm không được xới quá đầy. Trước khi ăn phải mời, khi những bậc cao tuổi trong nhà “đụng đũa” mới được phép ăn. Cách xếp đặt mâm cơm cũng vô cùng khéo léo#. Tất thảy những món ngon nhất, đầy đặn nhất đều được đặt về phía ông bà để tỏ sự kính trọng. Kể cả những doanh gia hayhttp://www.Idee.Vnnhững gia đình lao động nghèo, bữa ăn của người Hà Nội bao giờ cũng đầy đủ thành viên, tránh việc người ăn trước, người ăn sau. Trong những ngày giỗ Tết, ắt con cháu trong nhà dù đi làm xa cũng trở về tề tựu đông đủ. Con cái dù lớn đến đâu luôn giữ lễ nghi chào hỏi, “lời chào cao hơn mâm cỗ”, người Hà Nội trọng lời chào miêu tả tính lịch sự vốn có, kể cả với người lạ. Đối với người con gái, việc giáo dục lời ăn tiếng nói đặc biệt được để ý. Khi ra đường, thiếu nữ Hà thành luôn nói năng nhỏ nhẹ, khi cười phải ý nhị lấy tay che miệng... PGS.TS Nguyễn Thừa Hỷ, người được giải thưởng quốc gia về công trình nghiên cứu “Thăng Long - Hà Nội thế kỷ XVII - XVIII - XIX” nhận định: “Hình ảnh người nữ giới Hà Nội xưa e sợ, khép nép, tuy không phải lý tưởng và có thể còn xa với lý tưởng nhưng có những nét đẹp đến bây giờ vẫn nguyên lành giá trị. Những phẩm chất ấy có được là do sự giáo dục chặt chịa trong gia đình, một nền giáo dục “nghiêm” và “từ”. Tinh thần sâu sắc về danh dự và lòng tự tôn không cho phép các thành viên làm việc xấu ảnh hưởng đến sự oai nghiêm của gia đình”. Trọng cái cũ và thích ứng cái mới tư vấn thiết kế kiến trúcTheo nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến, tác giả hai cuốn sách “Đi ngang Hà Nội” và “Đi dọc Hà Nội”, đã từng có một cái lệ rất hay, đó là vào mùa nóng, rất nhiều nhà để một lu nước vối, kèm theo một bát trắng ngoài hè để ai đi qua khát tự động lấy uống. Cảnh ngộ thiếu thốn, đói khổ chung khiến cho quan hệ láng giềng làng giềng gắn bó khắn khít. Cuộc sống cùng cực, dăm ba bữa chạy sang nhà nhau vay chút gạo để nấu cơm, rồi khi người kia thiếu cũng lại sẵn lòng san sớt. Nguồn cội đạo đức truyền thống cộng thêm những thu nạp nét văn minh của người Pháp giúp cho người Hà Nội sớm có Ý thức trợ giúp lẫn nhau, trình bày rõ đạo lý của người Việt “lá lành đùm lá rách”. Mọi người cùng dự vào các sinh hoạt cộng đồng, dần dần trở nên thân mật như người thân. Cũng bởi quý trọng lễ nghi, gia phong, người Hà Nội rất quý những người láng giềng biết đạo lý. Nếu một người con, người cháu trong nhà có làm sai, được láng giềng mách lại sẽ sẵn sàng thu nạp. Con cháu có làm sai sẽ được người lớn trong nhà mang về khuyên bảo đến nơi đến chốn, hầu như không có chuyện bênh vực. Câu cảm ơn, xin lỗi được cho là khuôn phép, chuẩn tronglap du an thiet ke nha cao tangcách cư xử, lời ăn tiếng nói. Ngay cả trong những mối quan hệ khác, người Hà Nội rất trọng chữ tín. Nếu gạt bỏ lương tâm, dùng mánh lới để đoạt được lợi quyền hay địa vị cũng sẽ bị khinh thường. Bàn về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Thừa Hỷ hóm hỉnh bình luận, “người Hà Nội thường ghét những thứ đồ giả”. Những kẻ trọc phú, giàu lên mau chóng nhờ những việc làm không chính đáng bị khinh. Xã hội nho sỹ có thể rất nghèo nhưng sống rất thanh nhã, nên được trọng vọng. Nói một cách hoài cổ, đây cũng là lớp người làm cho văn hóa Hà Nội khởi sắc. Ngày xưa, đời sống vật chất thấp, người ta tìm đến cái giá trị tinh thần cao. Thời hiện đại, khi đồng tiền lên ngôi, lối sống người Hà Nội phức tạp hơn, giá trị đạo đức xáo trộn, thậm chí xuống cấp, nhiều người lại viễn tưởng muốn quay về lối sống xưa là chưa đúng. Ta không nên quá khắt khe, than vãn so sánh với những nét đẹp cũ nay trở nên “của hiếm” mà chúng ta vừa thừa kế nét đẹp truyền thống, vừa phải thích nghi cái mới và đổi mới cho hợp thời đại. Có ý kiến cho rằng, sự thay đổi về thành phần dân cư, cùng với sự quá tải của hạ tầng tỉnh thành đã phá vỡ lối sống của người Hà Nội xưa. Không nên đổ lỗi như vậy. Thời gian là quan tòa xét xử, cái đúng sẽ được giữ lại và cái xấu dần dần sẽ bị triệt tiêu… (Còn nữa) MAI ANH