Xét tuyển mới thẳng - một chính sách nhân văn sâu sắc

Sinh viên Đại học Thái Nguyên luận bàn bài sau giờ lên lớp. Ảnh: PC Đây là chủ trương lớn mang tính nhân bản sâu sắc vì vậy các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) đều nghiêm chỉnh triển khai. Tuy nhiên, trên thực tế, không phải học sinh nào cũng theo học được bậc ĐH, CĐ do vậy vẫn còn nhiều trường băn khoăn khi thực hiện chủ trương này. Thu hẹp khoảng cách tiếp cận giáo dục vùng miền Để đẩy nhanh tiến trình phát triển kinh tế - tầng lớp ở những huyện nghèo, huyện đặc biệt khó khăn về kinh tế, Chính phủ ban hành Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và vững bền đối với 62 huyện nghèo. Nghị quyết yêu cầu các bộ, ngành có nhiệm vụ triển khai thực hiện các chỉ tiêu đã đề ra. Trong đó, đào tạo và phát triển nhân công là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Mặt khác, bây chừ ở nước ta, vẫn còn một số huyện vùng biên giới, hải đảo gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội, hạn chế trong tiếp cận giáo dục. Hỗ trợ phát triển đào tạo nhân công nhằm đảm bảo kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng cho các huyện thuộc vùng này là một trong những nhiệm vụ quan trọng được các Ban chỉ đạo Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Bộ GD và ĐT quan hoài. Nên, kể từ kỳ thi tuyển sinh năm 2012, Bộ GD và ĐT đã thực hành chính sách ưu tiên xét tuyển thẳng đối với học sinh các huyện nghèo, dân tộc thiểu số, huyện nghèo biên giới hải đảo khu vực Tây Nam Bộ. Năm 2013, Bộ GD và ĐT tiếp kiến bổ sung ưu tiên xét tuyển thêm học trò bảy huyện có tỷ lệ hộ nghèo cao theo quy định của Chính phủ và 13 huyện biên giới thuộc các tỉnh Tây Nguyên và giáp Tây Nguyên. Thực tiễn cho thấy ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, nhất là các địa phương thuộc khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, nếu không có chính sách tuyển sinh đặc thù thì rất khó đạt được các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Bộ GD và ĐT cũng đã quy định rõ các điều kiện xét tuyển thẳng là: thí sinh phải học một năm bồi bổ kiến thức, để đạt đến mặt bằng đủ để theo học trường, ngành học đăng ký; căn cứ vào kết quả học tập của năm học bổ sung kiến thức, nhà trường sẽ kết nạp chính thức vào học ĐH và xếp đặt bố trí ngành học. Như vậy, thời gian học của những thí sinh thuộc diện chính sách này không chỉ là bốn năm mà ít nhất là năm năm. Các trường có nghĩa vụ tổ chức đào tạo thêm một năm để bổ sung kiến thức. Nhiều trường gặp không ít khó khăn đã chọn giải pháp liên kết với các trường nội trú, trường dự bị dân tộc, trường THPT để tổ chức lớp học hoặc gửi thí sinh đến học. Chính sách ưu tiên xét tuyển thẳng thực hiện từ năm 2012 và theo thống kê cả nước mới chỉ có gần năm nghìn em nhập học. Cho đến nay chưa hết một năm để có thể khẳng định có bao nhiêu học sinh đạt đề nghị để được chính thức vào ĐH, CĐ. Chính sách ưu tiên tuyển sinh cũng đổi thay chứ không phải "bất di, bất dịch". Hằng năm, Bộ GD và ĐT đã có thống kê, phân tích đánh giá, hấp thu ý kiến để kiểm tra, điều chỉnh những chính sách ưu tiên trong phạm vi, quyền hạn của mình để có những chính sách phù hợp đồng hành với những chính sách ưu tiên đã được quy định rõ trong các văn bản của Chính phủ, các nghị định mà Bộ GD và ĐT phải thực hành và cập nhật bộc trực mỗi khi các quy định này có sự thay đổi. Những chính sách ưu tiên được Bộ GD và ĐT cân nhắc điều chỉnh hằng năm tùy thuộc yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của các vùng miền trong từng thời kỳ một mực, đồng thời sẽ kiến nghị lên Chính phủ xem xét điều chỉnh hợp lý các chính sách ưu tiên nhằm đảm bảo công bằng trong tuyển sinh. PGS, TS BÙI ANH TUẤN Vụ trưởng Giáo dục đại học - Bộ GD và ĐT "Phân luồng" trong xét tuyển thẳng Xét tuyển học sinh các huyện nghèo, học trò dân tộc thiểu số, địa bàn biên giới một số vùng là chủ trương được từng lớp hoan nghênh. Tuy nhiên, băn khoăn là vấn đề quy hoạch nhu cầu ngành nghề phát triển cho địa phương. Sinh viên diện ưu tiên này ra trường sẽ về địa phương phục vụ hay để "tự bơi" rồi dẫn đến hao tốn tiền của mà mục tiêu vẫn không đạt được? Điều đáng lo ngại nhất là các em liệu có theo học được không, có chịu được áp lực học "bậc cao" với các chương trình đào tạo tiền tiến, với những kiến thức cập nhật theo sự biến đổi của khoa học công nghệ? Hay các em sẽ được "chiếu cố" để rồi khi ra trường chẳng thể đáp ứng được nhu cầu từng lớp? Chính điều đó khiến một số càn, cô giáo cho rằng: Đào tạo nghề bậc cao không phải là nơi thực hành chính sách ưu tiên. Là người làm giáo dục cũng khá nhiều năm, tôi thấy sự nghiệp đổi mới cơ bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam còn rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, để đổi mới thì không thể kêu khó, không thể vin vào lý do tiền lệ chưa có, không theo thói quen được. Ai đã một lần đến thăm (thăm thôi chứ chưa đến ở hẳn hoặc nhận công tác) những ngôi trường nghèo tơi tả nơi vùng núi chông chênh mà không khỏi se lòng! Với các em sinh ra và lớn lên ở các huyện nghèo, khó khăn, biên cương, chính sách ưu tiên tuyển thẳng là cơ hội quan trọng để trở thành sinh viên, tạo nguồn nhân lực chủ chốt của các địa phương trong mai sau. Đã có nhiều bác sĩ, đay đả, cán bộ giỏi là con em người dân tộc thiểu số, trở thành những tấm gương sáng. Trong điều kiện gian khổ, khó khăn mà các em sẽ sớm có nghị lực, vượt khó, biết tận dụng thời cơ (mà nhiều bạn trẻ ở thị thành mong muốn vẫn chưa thể có được) để siêng năng học tốt, rèn luyện tốt. Theo tôi, ngành GD và ĐT đã dành ưu ái cho các huyện nghèo để các em được đến các trường ĐH, CĐ là chính sách có tính nhân bản sâu sắc. Cuộc thi tuyển sinh "ba chung" đầy cam go, nếu không có chính sách ưu tiên này thì sẽ khó khăn hết sức với các em đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ "bỏ trắng" những vùng khó khăn. Tuy nhiên, Bộ GD và ĐT cần có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn ngành nào cần ưu tiên, số lượng một năm khoảng bao lăm học sinh để tránh quá tải, hoang phí. Có những trường ĐH giao hội bổ dưỡng tuấn kiệt, có trường lại chỉ lo nâng cao dân trí hoặc phát triển nhân công địa phương, Vì vậy, cần có quy hoạch cụ thể để các em thuộc các huyện nghèo, vùng khó khăn... Được "phân luồng" hợp lý và khoa học. Dù còn một số điều cần bàn, nhưng chính sách ưu tiên cho thế hệ trẻ Việt Nam vùng khó khăn, biên thuỳ là cần thiết. Nghĩa vụ của các hiệu trưởng, của hàng ngũ các giảng sư, các ba, cô giáo sẽ khôn cùng quan trọng. Trong số những học trò được xét tuyển thẳng vững chắc sẽ có những em trở nên tấm gương sáng trong học tập nếu việc triển khai đào tạo thích hợp, bài bản, đúng đối tượng. PGS, TS NGUYỄN VĂN NHÃ Hiệu trưởng Trường ĐH Nguyễn Trãi Chung quanh vấn đề tuyển thẳng đại học ở Đại học Thái Nguyên Tại các đơn vị đào tạo thuộc Đại học Thái Nguyên (ĐHTN) các nhà giáo đều đồng thuận với chính sách tuyển thẳng theo ý thức quyết nghị 30a của Chính phủ. Việc Bộ GD và ĐT cho thực thi chính sách tuyển thẳng trong tuyển sinh ĐH, CĐ cho vùng cao, miền núi, hải đảo... Là chủ trương ưu việt, mang tính nhân bản, được tầng lớp tán thành. GS, TS Trần Ngọc Ngoạn (ĐHTN) cho rằng: Chính sách tuyển thẳng hợp với đồng bào miền núi, biên giới, bởi người dân ở đây quá thiệt thòi, đặc biệt là khó khăn về điều kiện học tập, nâng cao dân trí. Đối với đồng bào năng lực nhận thức là cửa ải hạn chế mọi thứ. Các em khó khăn lắm mới tốt nghiệp được THPT. Theo Phó trưởng Ban đào tạo (ĐHTN) Đỗ Như Tiến cho biết: Hiện ĐHTN có 883 em diện tuyển thẳng đang theo học dự bị đại học tại mười đơn vị đào tạo thành viên. Trường đại học Nông lâm có số lượng sinh viên đông nhất 459 em, tiếp theo là Trường đại học Sư phạm 232 em. Tỷ lệ sinh viên người dân tộc thiểu số chiếm hơn 90%. Các em sau một niên học bổ sung kiến thức, về chất lượng học tập, vẫn cần phải thế hơn. Năm 2013, cùng với 62 huyện nghèo, Bộ GD và ĐT bổ sung 20 huyện nghèo được ưu tiên xét tuyển thẳng học sinh vào ĐH, CĐ khiến lượng hồ sơ tuyển thẳng vào ĐHTN tăng mạnh so với năm 2012. Đến ngày 27-7-2013, đã có hơn ba nghìn hồ sơ đăng ký, khiến nhà trường phải thành lập tổ công tác chuyên nhập dữ liệu hồ sơ thí sinh. Mặc dù chính sách tuyển thẳng mang tính nhân bản nhưng tại ĐHTN, một số cán bộ giảng dạy, sinh viên, người nhà sinh viên vẫn băn khoăn. Một số xuân đường, cô giáo cho rằng, các sinh viên thi tuyển, khi vào học ĐH, CĐ vẫn chật vật, thành ra với học lực của các thí sinh tuyển thẳng, chất lượng đào tạo sẽ khó bảo đảm. Trong thực tế, sinh viên tuyển thẳng cốt tử là sinh viên nghèo, vài tháng đầu học bổ sung kiến thức thì khoản tiền gia đình chu cấp còn đều đặn. Nhưng có nhiều trường hợp, sau đó gia đình hết khả năng chu cấp thì các em bỏ học dần, chưa kể khi ra trường các em lại phải "tự bơi", không biết có tìm được việc làm hay không. Một người nhà sinh viên thiệt thà san sẻ: "Khi tôi đưa cháu xuống trường, mới rõ, học đại học theo chế độ tuyển thẳng phải tự lo học phí, tự tìm việc làm, thế là hai bố cù về luôn, bởi gia đình không thể có điều kiện cho cháu ăn học". Trưởng ban Công tác học trò, sinh viên (ĐHTN) Nguyễn Tất Thắng cho biết: Chương trình bổ sung tri thức cho sinh viên tuyển thẳng của ĐHTN rất cụ thể, không nặng lắm, nhưng thu nhận của các em quá khiêm tốn, nếu không muốn nói là đuối, do tri thức bị "hổng". Một số cán bộ Trường đại học Sư phạm Thái Nguyên đề xuất: Bộ GD và ĐT không nên giao cho các đơn vị đào tạo tự ra chiều kiện như hiện. Thực tế nhiều học sinh ở các huyện nghèo chẳng thể đáp ứng điều kiện của các trường. Các địa phương cần làm tốt khâu quy hoạch khảo sát, ngành nghề nào đang cần nhân lực thì khuyến khích các em theo học. Theo Phó Trưởng phòng công tác học sinh sinh viên (Trường đại học Nông lâm Thái Nguyên) TS Đỗ Quốc Tuấn thì: Lúc đầu vào trường có tổng số 623 sinh viên, quá trình học cứ "rơi rụng" dần, nay còn 459 em. Lý do bỏ học vì nhiều căn nguyên, trong đó chủ yếu do học lực của các em không theo học được vì tri thức đại học quá nhiều và khó. Tiếp theo là lý do gia đình nghèo và chuyển trường. Sau một năm học bổ sung kiến thức văn hóa tại trường năng lực học tập của tám lớp dự bị có phần hơi "đuối". Kết quả học tập, chỉ có 5% xếp loại khá, còn lại xếp loại nhàng nhàng, 10% xếp loại yếu, phải học bổ sung. Trao đổi quan điểm với sinh viên diện tuyển thẳng Đoàn Mai Phương, quê ở xã Bảo Nhai, huyện Bắc Hà (Lào Cai), Khoa căn bản, Phương cho biết: Em cảm ơn chính sách của Nhà nước đã tạo điều kiện cho em được học đại học. Lớp em có rất nhiều sinh viên nghèo, thành thử em mong các cấp chính quyền có sự tương trợ hơn nữa về vật chất đối với sinh viên người dân tộc thiểu số, để các bạn không phải bỏ học giữa chừng. Em biết các bạn luôn ước mong được đi học đại học, sau này trở thành kỹ sư trồng, chăn nuôi để về hướng dẫn lại cho đồng bào mình phát triển kinh tế, xóa nghèo đói. PHƯƠNG CƯỜNG Ưu tiên xét tuyển thẳng vào ĐH, CĐ đối với học trò có hộ khẩu thường trú từ ba năm trở lên, học ba năm và tốt nghiệp trung học phổ thông tại các huyện nghèo theo quy định tại Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ và Quyết định số 293/QĐ-TTg ngày 05-02-2013 của Thủ tướng Chính phủ; thí sinh là người dân tộc thiểu số theo quy định tại Quyết định số 2123/QĐ-TTg ngày 22-11-2010 và thí sinh 20 huyện nghèo biên giới, hải đảo thuộc khu vực Tây Nam Bộ. Những thí sinh này phải học bổ sung tri thức một năm học trước khi vào học chính thức. Chương trình bổ sung tri thức do hiệu trưởng các trường quy định. (Nguồn: Thông tư 03/2013/TT-Bộ GD và ĐT) Bổ sung các huyện có học sinh được ưu tiên xét tuyển thẳng vào ĐH, CĐ hệ chính quy: học trò thuộc bảy huyện tại Quyết định số 615/QĐ-TTg ngày 25-4-2011; học sinh thuộc 13 huyện biên giới thuộc các tỉnh Tây Nguyên và giáp Tây Nguyên. (Nguồn: Công văn 4007/Bộ GD và ĐT-Giáo dục ĐH ngày 14-6-2013)