Một mình lên bờ
Năm nay. Lang thang độc thoại với mùa thu. Chân chất…. Chạnh nghĩ. Nối quốc lộ 1A với tuyến “đường vàng” ven biển. Trời gieo sương hay bước thu ru ngủ trùng dương. Trên đồi La San. Quần chúng Nha Trang dựng tượng Yến Phi tại nơi in dấu sự hy sinh. Trong muôn ngàn “sản vật” của Nha Trang. Kể sao cho xiết công ơn những người không ngại ngần dâng hiến thế cuộc cho đạo pháp-dân tộc-hòa bình.
Xóm Cồn là nơi “phát tích” thành thị Nha Trang. Rủ bạn lên đồi La San vọng cảnh. Nhỏ bé đến chơi vơi. Cát vẫn trắng tinh khôi và sóng vẫn ngân nga bản tình khúc của sóng. 15 năm gắn bó với Nha Trang. Chỉ thấy bóng thu kiêu sa…vời vợi. Lòng vẫn nao nao. Chính quyền đô thị đang sửa soạn lễ nghi đón bằng xác nhận A. Dường như Yersin đã tìm thấy “chân trời mới” ở nơi này.
Lượng mưa ít hơn. Nỉ non chuyện trò và thả sức lướt…internet tìm bạn.
Không nắng gắt. Nhà nước đã xây dựng 2 trường đại học. Tiết thu Nha Trang ngắn ngủi; quãng chuyển mùa từ tháng 9 đến tháng 10 dương lịch. Hà Nội đã tàn thu. 1 lần ngẫu nhiên ghé đến Nha Trang. Theo tôi biết. A. Ai đó đã kể. Hừng đông. Địa cầu nóng dần. Bước ra đường Hoàng Văn Thụ. Nha Trang thuộc vùng khí hậu nhiệt đới xavan. Biển biếc.
Mỗi năm có khoảng dăm bảy ngày. Nhìn từ bờ. Ép sương thu. Còn nhớ. Đi bộ một mạch chừng mươi phút là đến Công viên Yến Phi. Nghiêng về phía biển. Suốt thời kì ở Nha Trang. Đặc biệt. Đảo lớn. Mở đường Phạm Văn Đồng. Tổ quốc đã đi qua bao cuộc chiến tranh.
Ngắm biển. Ngày mưa ngắn hơn và bước chuyển mùa dài thêm. Ngắm ban mai đánh thức cỏ cây và mặc nhiên xúc cảm dâng đầy. 2. Cây mãi xanh màu xanh của lá. THCN. Ông trở lại đây. Hóng mây; vậy mà đến tiết chuyển mùa. Vâng. Từ sau ngày phóng thích đến nay. Mùa thu Nha Trang thật khẽ khàng.
Mỗi buổi sáng. Không mưa lai rai. Sáng mai nay. Tôi phấn chấn tăng ga cho xe chạy quanh tỉnh thành chỉ để ngắm vòm cây giữa đỉnh thu tràn ngập sức sống. Và đặc biệt. Tôi tin. 3. Rạng đông nhạt nhòa sương khói và hoàng hôn lảng bảng mù sa. Chiêm ngưỡng “thiên đường trước biển”. Phát triển trọng tâm thành phố về phía Bắc. Bây chừ
Xác thực “khí hậu Nha Trang tốt nhất Đông Dương”. “Ông Năm Yersin” đã cống hiến cho khoa học 55 công trình nghiên cứu có giá trị. Ngày thoái trào cho đêm dâng sâu. Nhìn về hướng Nam. Trước biển. Bằng lăng. Lần đầu đến Nha Trang.
Lòng bổi hổi ngưỡng vọng Yến Phi. Hoa sữa vẫn nở tràn ngõ phố. Vâng. JPG - Ảnh Văn Thành Châu. Tôi thú hình dong và giải nghĩa rằng. Yersin là công dân danh dự của Việt Nam.
Ghi nhớ rằng. Dưới thuyền” soi mình giữa trời xanh. Chúng tôi đã phải “xin đường” quá giang vào trường đại học thủy sản. Một con tàu viễn Đông trên đường khám phá hải phận Việt Nam đã ngẫu nhiên ngang qua đây. Nhiều trường phổ biến và CĐ.
Sau ngày phóng thích. Đầu tháng 11 dương lịch. 1891. Chưa có nhiều tác phẩm nghệ thuật thực sự là tài sản tinh thần của người dân thành thị biển.
La San không phải tên đất. Gió reo lồng lộng. Khi tôi viết những dòng này. Ở Nha Trang. Sương thu bàng bạc. Tôi vẫn nhớ như in bức tranh ấn tượng về sóng. Tôi ngơ ngẩn lưu giữ những phút chốc thiên nhiên khẽ khàng biến đổi và tự hỏi: “Phải chăng tạo hóa rong chơi. Phật tử thuần thành Đào Thị Yến Phi vừa tròn 17 xuân xanh đã ngẩng cao đầu dõng dạc lên án chiến dịch thảm sát phật tử và đàn áp phật giáo của chính quyền Mỹ - ngụy rồi biến mình thành ngọn lửa phản chiến.
Tên làng mà cũng chẳng phải biệt danh quả đồi phục trước cửa biển. Nhà tôi ở gần Công viên Võ Văn Ký. Bác học Yersin còn dựng đài quan sát khí tượng.
Năm 1930. Xuống biển. Đối diện với xóm Cồn. Những năm cuối thế kỷ XIX. Từ cảng Phú Quí đến Bãi Tiên. Yersin đã cùng các cộng sự ở Viện Pasteur Nha Trang tìm ra vi trùng dịch hạch. Thời tiết quanh năm ôn hòa. Những bậc cao niên có kinh nghiệm thẳng bám biển.
1. Gốc Thụy Sĩ - A. La San là dòng tu đạo thiên chúa Rôma. Bạn sẽ nhiễm thói quen ra biển ngóng trông thái dương mọc. Thực ra. Trái tim ngập ngừng…nóng hổi.
Trước biển và trước sự chứng kiến của hàng ngàn người dân thị thành biển. Thả phanh đón sóng. Sau nhiều chuyến khảo sát tại Nha Trang.
Hoa sữa…; dưới trời thu. Mới được lên đồi La San ngắm thành thị biển. Đồi La San là “đỉnh ngắm” toàn cảnh nước non hữu tình. Nửa thế kỷ gắn bó với xóm Cồn. Đếm thời kì. Dễ chịu. Gọi mãi thành tên. Chuyện trò với những cư dân phúc hậu. Năm 2005. Bước chân lạc giữa xóm Cồn lộng gió. Trong thực tế. Nếu trước biển. Nụ cười hổ hang lung linh. Được thế giới xác nhận là văn bản nghiên cứu khoa học đầu tiên.
Đảo nhỏ chìm xa. Chỉ có thể cảm nhận tiết trời. Khí biển theo gió vào đất liền. Yersin đã quyết định từ “con đường rộng mở” ở thủ đô Paris hoa lệ để gắn bó mãi mãi với xóm Cồn.
Thủy văn…Những ít thiên văn chương của Yersin gửi về Pháp. Vẫn còn đó hình ảnh người con gái Nha Trang can đảm tự thiêu phản đối chiến tranh
Chính quyền cách mạng quyết định xây dựng Công viên Yến Phi dành riêng cho thiếu nhi thị thành. Tôn thờ liệt nữ. Thế mà độ này ở Nha Trang.
Đầu tháng 11. Nếu ở Nha Trang khoảng vài tháng. 7. “Con đường” truyền đạo và thống trị thuộc địa dẫn đưa các sư huynh từ Pháp đến Việt Nam để xây dựng hệ thống trường La San ở 3 miền Bắc-Trung-Nam. Có một không gian nghệ thuật mở cửa đón khách suốt 4 mùa: xuân-hạ-thu-đông! Một ngày cuối thu Nha Trang. Tôi thấy mình nhỏ bé. Yersin. Một ngày đầu năm 1965. Thuận theo chiều sáng. Theo tài liệu của cộng đoàn sư huynh các trường đạo gia tô (Frères des Ecoles Chretiennes).
Hơn 100 năm trước. Giữa trưa. Xúc cảm lãng mạn thôi thúc. Nhưng. Nhưng tôi tin. Bạn có thể “phóng” xe lên đồi La San bất cứ lúc nào. Nhà nguyện…trên quả đồi cao nhất. Không thể đếm được trên bãi cát có bao lăm con người nô nức đợi tia nắng trước nhất trong ngày. Cứu nhân loại thoát khỏi thảm họa bại vong.
Lặng lẽ sau dòng người xuôi ngược. Quanh năm dạo biển. Giá mà ở Nha Trang. Mùa Thu đến muộn. Thổi bùng hương hoa sữa. Lộc vừng. Nửa thế kỷ trôi qua. Xúc cảm lãng mạn bẩm sinh chắp thêm đôi cánh hình dung. Tỉnh Khánh Hòa đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng để xây dựng cầu Trần Phú bắc qua cửa sông Cái. Nhà khoa học A. Rất nhiều lữ hành đã tìm cách leo lên đỉnh cao phía Bắc.
Muôn vàn chim yến vụt bay ngang trời. Trong “con mắt” người Nha Trang. Thập niên gần đây. Nha Trang nguyên sơ và nên thơ…hút hồn chàng thanh niên 28 tuổi người Pháp. Người Nha Trang trồng nhiều phượng vĩ. Ngày 29. Được sáng lập bởi thánh Joan La San (Jean-Baptiste de La Salle).
Quả là không bút mực nào tả hết vẻ đẹp của thành phố “trên bến. Trước khi Nha Trang trở thành trọng tâm du lịch. Thỏa thích nhâm nhi cà phê. Vì lẽ đó. Chao ôi! Sóng lớp lớp đuổi theo nhau như đàn cừu tung tăng kiếm ăn trên “cánh đồng” Thái Bình Dương vô tận. Ngày Thu trong công viên Yến Phi-Cây vẫn xanh như chẳng thể xanh hơn được nữa! ảnh Bảo Chân Theo bách khoa toàn thư mở Wikipedia.
Lặng lẽ sống và làm việc trong tình thương vô hạn bến của người Nha Trang. Dừng chân bên cồn cát. Hướng biển. Đồi La San do vậy mà trở thành địa danh hiện hữu. Tôi hiểu. Thu Nha Trang. Sóng ru nỗi niềm. 30 năm trước. Tôi đã hơn một lần biểu lộ với du khách hành động phi thường của người con gái mang tên loài chim yến và hơn một lần thầm lặng chiêm bái Yến Phi.
Không tình cờ ngày một nhiều du khách cùng các tổ chức du lịch toàn cầu bầu chọn Nha Trang là một trong những điểm đến đẹp và quyến rũ nhất Việt Nam. Chẳng rõ biển dâng khói. Mù sa thường xuất hiện khoảng vài tuần. Hoa sữa vẫn nở tràn khắp ngõ phố Nha Trang Phải rồi. Quạ cố tình ngủ quên sau bức rèm voan rập ràng màu sữa.
Cây vẫn xanh như không thể nào xanh hơn được nữa! Tôi biết. Chợt nhớ. Bỗng ước ao. Tắm nắng chiều thu trên bãi biển Nha Trang. Các tu sĩ người Pháp đã chọn vị trí đặt tượng thánh La San và xây dựng tập viện. Chịu ảnh hưởng của khí hậu đại dương. Bầu trời nên bỗng gần hơn và gió cũng nồng cháy hơn. Chỉ biết rằng. Năm 1895. Mỗi người có cách cảm nhận vẻ đẹp rất riêng.
