Điểm yếu cốt tử của các thư viện cộng cộng ở nước ta, đặc biệt là thư viện ở các xã là sự bị động trong cách thức hoạt động
Càng cần thiết hơn khi trình độ dân trí nước ta còn thấp, việc nâng cao dân trí là điều quan trọng để giúp giang san phát triển. Nhưng để hệ thống thư viện phát huy hiệu quả thì ngành thư viện cần hiện thực hóa các giải pháp đổi mới; có như vậy mới thu hút được nhiều người đọc, khắc phục tình trạng thư viện chỉ là kho giữ sách. Thêm vào đó, thư viện là nơi lưu trữ tài liệu xưa cũ, quý hiếm mà trên mạng "bói" cũng không ra.
Với những khu vực mật độ dân cư cao, cần đầu tư chủng loại sách phong phú hơn, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người đọc. Ngoài việc đề nghị các địa phương tiếp kiến bố trí vốn cho đích cấp sách vào kho luân chuyển của thư viện tỉnh, phải bố trí vốn để trang bị công cụ cho công tác luân chuyển, thực hiện tuyên truyền phát huy giá trị dùng của sách báo.
Bà Nguyễn Thị dâu tằm (Vụ trưởng Vụ Thư viện) cũng cho rằng: Một trong những giải pháp giúp thư viện công cộng phục vụ tốt người đọc trong thời kì tới là cần vận dụng công nghệ thông báo trong hoạt động thư viện. Trong bối cảnh đa phần thư viện công cộng vắng người đọc, việc xuất hiện những thư viện tư nhân ở các điểm dân cư và đặc biệt là dự án tủ sách dòng tộc, tủ sách tại các trường đã phát huy hiệu quả, là một gợi ý đổi mới cho hệ thống thư viện công cộng.
Tuy nhiên, bức tranh thư viện công cộng vẫn chưa xuất hiện nhiều mảng sáng… Số lượng tăng, chất lượng. Thay vì chờ người đọc đến thư viện, các thư viện ở địa phương nên “ấn” sách đến tận tay người đọc.
Trong tương lai, hệ thống thư viện công cộng vẫn là một thiết chế văn hóa quan trọng, cần được quan hoài hỗ trợ. QĐND - Đầu tháng 9 tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tổ chức sơ kết 3 năm hoạt động của hệ thống thư viện công cộng Việt Nam (2011-2013). Băn khoăn Câu nói thời thượng “Cái gì không biết thì tra gu-gồ” giờ đây đã không còn là câu nói đùa với nhiều người.
Số tiền mua sách chuyển về địa phương thực hành, giúp cho nhiều địa phương chủ động nhưng một số địa phương chưa đảm bảo vốn đối ứng, phân bổ vốn không đúng hoặc điều chuyển cho các mục tiêu khác. (Ảnh chụp tháng 12-2012). Theo ít của Vụ Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), trong 3 năm qua, các cơ quan chức năng đã chú trọng phát triển màng lưới thư viện, phòng đọc sách cơ sở với gần 200 thư viện, phòng đọc sách cấp xã được thành lập; tăng cường công tác tuyên truyền, giới thiệu sách phê chuẩn các cuộc triển lãm sách mới.
Bài và ảnh: TRẦN HOÀNG HOÀNG
Dĩ nhiên, công việc nói trên mất thời gian lẫn công sức, cho nên ngoài uổng mua sách thì Nhà nước cần có kinh phí tương trợ những người đi gây dựng phong trào đọc sách. Phát triển số lượng thư viện công cộng là điều cần tiếp thực hành, nhưng vấn đề của thư viện công cộng là làm sao để vấn người đọc tìm đến nhiều hơn.
(Ảnh chụp tháng 1-2013). Quả thực, internet đang là một kho tài liệu khổng lồ, muốn tìm hiểu điều gì chỉ cần gõ “từ khóa” là xong.
Hiện thực hóa các giải pháp đổi mới Chương trình đích nhà nước về văn hóa tuổi 2012-2015 có hỗ trợ mua sách cho 400 thư viện huyện. Bất cứ ai là độc giả của thư viện cũng có thể truy cập để tải về không mất phí. Không ai kỳ vọng 3 năm là đủ để hệ thống thư viện công cộng có những thay đổi đột phá; song chí ít cũng phải có những chuyển biến.
Vì theo thống kê của Vụ Thư viện thì chỉ có khoảng 10% dân số dùng các dịch vụ của thư viện và làng nhàng một năm mỗi người dân chưa đọc nổi một cuốn sách trong thư viện. Tuy nhiên, thông tin trên internet nhiều khi không chính xác vì người đăng tải chúng không bị ràng buộc nghĩa vụ như viết một cuốn sách do một nhà xuất bản đứng ra in. Mặt khác, ngành thư viện cần nghiên cứu cách phân bổ sách và chủng loại sách một cách hợp lý chứ không nên cào bằng như hiện.
Việc đọc sách là một thú vui, nhưng nếu không được kích thích thì thú vui đó cũng "ngủ yên"! Đáng tiếc là các thư viện công cộng mới chỉ làm nhiệm vụ chứa sách chứ chưa chịu tìm cách kích thích văn hóa đọc trong dân chúng.
Nói sơ qua vài lý do kể trên để chứng minh sự tồn tại và phát triển của thư viện công cộng ở nước ta là cấp thiết.
Các chiến sĩ đọc sách, báo tại Thư viện Quân đội. Mặt khác, đa phần tài liệu trên mạng đều không phải tài liệu chuyên sâu mà chỉ mang thuộc tính dẫn nhập, muốn tìm hiểu kỹ thì việc đọc sách vẫn là giải pháp tốt hơn. Độc giả tham quan triển lãm sách, báo can hệ đến Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” tại Thư viện nhà nước Việt Nam.
