Thế nên trong một năm (kể từ khi phát hiện đến khi khai quật) đã để thất thoát rất nhiều cổ vật… Trên thực tại, dễ dàng nhận thấy, những "kho báu" với hàng ngàn cổ vật dưới đáy biển ở nước ta đã bị thất thoát, phí phạm thế nào
Có xuất xứ từ Thái Lan vào thế kỷ XV. Chúng tôi được cắt cử là Trưởng ban khai quật thì đều là những người được đào tạo khảo cổ học trên cạn" - ông Nguyễn Đình Chiến - Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, từng san sớt về thực tế đáng buồn này.
TS Tống Trung Tín -Viện trưởng Viện Khảo cổ học đã đại quát trong hai từ "ba không": Không người, không cơ sở vật chất và trang thiết bị, không kinh phí. Nói về thực trạng của khảo cổ học dưới nước, PGS. Đây chính là khu vực thương cảng quốc tế của Việt Nam được thành lập từ thời Lý" - ông Tín cho biết.
Nhiều người dân và tàu cá đã xuất ngày nay khu vực phát hiện tàu bị đắm để tìm đồ cổ, các doanh gia cũng mau chóng có mặt để thu mua. Việc ấy chỉ như "muối bỏ bể" trước nhu cầu thành lập một ban khai quật khảo cổ học dưới nước. Nhiều hũ gốm dùng đựng hương liệu và bát gốm đời Minh có niên đại thế kỷ XV cũng được phát hiện ở vùng Cửa Lở, Quảng Nam hồi tháng 8.
Số lượng cổ vật thu được lên tới 10. Có những cổ vật được ra giá cả trăm triệu đồng. "Gần 20 năm qua, nhiều cuộc khảo cổ học dưới nước cốt do Bảo tàng Lịch sử Quốc gia thực hành. “Kho báu” ở Biển Đông Khoảng hai thập kỷ trở lại đây, truyền thông phản ánh khá nhiều về việc "săn" cổ vật dưới đáy Biển Đông.
Những năm 1990, 1991, tại tỉnh Kiên Giang rộ lên phong trào ngư dân đi săn tìm cổ vật ở khu vực đảo Hòn Dầm, bởi dưới đáy biển có một con tàu cổ. “3 không” Nhiều chuyên gia khảo cổ học và nhà quản lý trong lĩnh vực di sản tỏ ra nhớ tiếc khi Việt Nam chưa hình thành ngành khảo cổ học dưới nước. Điều này gây nên những phung phí hết sức đáng tiếc.
Vì vậy, khảo cổ học dưới nước Việt Nam, nếu được đầu tư và tiến hành tốt sẽ đóng góp lớn vào việc nghiên cứu lịch sử, phát triển kinh tế du lịch, minh chứng giao thoa quốc tế Đông - Tây qua Việt Nam trên 2.
Trong khi ngành khảo cổ ở các nước trên thế giới đang "đổ bộ" ra biển với quy mô ngày một lớn, thì ở Việt Nam vẫn chưa ra đời ngành khảo cổ dưới nước. Vào tháng 9/2012, tại vùng biển thôn Châu Thuận, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, ngư gia đã phát hiện và vớt được rất nhiều cổ vật bằng gốm và khám phá ra một con tàu cổ chở ti tỉ cổ vật trên bị chìm.
Trước thực trạng nhiều cổ vật bị ngư gia vớt lên và bán, tháng 5/1991, UBND tỉnh Kiên Giang quyết định thu hồi, quản lý số cổ vật này và thành lập Ban Chỉ đạo khai quật tàu cổ Hòn Dầm.
000 năm qua, và minh chứng cả về chủ quyền biển đảo của Việt Nam. 000 hiện vật, chính yếu là gốm sứ men màu xanh ngọc và một số men màu chì, màu da lươn, vàng, nâu.
Dù ngành khảo cổ đã vào cuộc, nhưng chủ yếu công việc khai quật là do các thợ lặn tiến hành, chứ chưa có các nhà khảo cổ học dưới nước với các trang thiết bị chuyên dụng và kỹ năng khai quật đặc thù.
"Năm 2012, đoàn chuyên gia Viện Khảo cổ học và các chuyên gia khảo cổ học dưới nước Nhật - Úc chỉ dùng máy dò xét 20km trên sông Kênh Mang (Vân Đồn, Quảng Ninh) đã đánh dấu được 55 điểm có dấu hiệu đáng chú ý và dự đoán ít ra là 5 - 6 điểm có tàu đắm. Một số lớp tập huấn về khảo cổ học dưới nước, như lớp của Bảo tàng Lịch sử nhà nước phối hợp với Viện Nghiên cứu Di sản văn hóa biển Hàn Quốc cũng đã được tổ chức, nhưng chủ yếu mang tính chất tham quan, nghiên cứu trong một vài ngày.
